Afgelopen maandag was het Blue Monday, de meest deprimerende dag van het jaar. De dagen zijn nog steeds donker, de goede voornemens van de feestdagen zijn gesneuveld en bovendien wordt het in ons land deze dagen steeds kouder – sneeuw en ijs hadden we al even niet meer gezien. Zo halverwege januari begin je je hardop af te vragen of het nog wat wordt, en waar je nog een beetje warmte kunt vinden. Komt het ooit goed met die voornemens die je die had geformuleerd? En wanneer wordt het letterlijk en figuurlijk dus weer een beetje lente?
Blue Monday. Als je je er een beetje op inleest blijkt het niet meer dan een marketingtruc te zijn – er is geen wetenschappelijk bewijs voor een dag die het meest deprimerend zou zijn. Maar ergens snap ik het ook wel, zo’n derde maandag van het jaar die symbool staat voor gevoelens van somberheid die ons allemaal kunnen overvallen. Somberheid omdat de wereld, of zelfs je eigen leven, nu vaak niet zo snel verandert als je zou hopen of denken.
Dit jaar viel Blue Monday samen met Martin Luther King Day, dat in de Verenigde Staten ieder jaar wordt gevierd op 15 januari. Martin Luther King was dominee en één van de meest prominente leden van de Amerikaanse burgerrechtenbeweging. Hij werd op 4 april 1968 vermoord door een tegenstander van zijn ideeën.
En Martin Luther King hield een keer een speech, een preek, met de titel ‘de dromen die in rook opgingen’. In dit verhaal stelt hij dat wij mensen inderdaad dromen hebben die in rook opgaan. Dat zijn de dagen van teleurstelling en worsteling waar je een beetje depri van kunt worden. Je zou kunnen zeggen: we hebben allemaal onze Blue Mondays, en niet alleen op de derde maandag van januari. Maar zegt King dan, je bent niet je Blue Monday, je bent niet je teleurstelling, je depressie of je droom die in rook is opgegaan. Je bent veel meer dan dat. Voor King komt het erop aan om creatief om te gaan met in rook opgegane dromen. En om dat te kunnen heb je veerkracht nodig. Veerkracht die je vindt in een verhaal dat je eigen ik overstijgt. Voor Martin Luther King ligt die veerkracht in de hoop dat hij er met zijn geloof in God niet alleen voor staat. Ergens anders heeft King gezegd dat je in the end op twee manier kunt omgaan met tegenslag en teleurstelling: of je reageert met bitterheid, of je probeert het lijden om te vormen tot een creatieve kracht.
En je voelt aan, King koos voor dat laatste, de creatieve kracht. Hij was in staat om de kapotte dromen niet te zien als betekenisloos, maar als een bron van hoop om door te gaan. Hij leefde met de overtuiging dat het goede uiteindelijk zal overwinnen, ook al zie je daar soms nog niks van. Dat klinkt misschien hopeloos naïef of ontzettend idealistisch, maar ergens is het krachtig om de Blue Mondays in je leven zo aan te gaan: met een hoop en veerkracht die je eigen ik overstijgt. Volgens King kun je teleurstelling en verlies niet vermijden, maar je kunt het wel te lijf als er iets van hoop in je leeft. Hoop is een creatieve kracht, die je kan helpen anders te gaan kijken naar kapotte dromen.
Ik ben benieuwd of je hier iets van herkent, en wat dan jouw bron van hoop is en wat jouw veerkracht bepaalt. Misschien goed om daar eens over door te spreken met elkaar. Hoe ga jij de Blue Mondays in je leven te lijf? Hoe wordt Blue Monday een zonnige dinsdag of stralende woensdag? En mijn tip: laat Martin Luther King je daarin een voorbeeld zijn.